Vitgs el contuorn dalla Ruinaulta
Valendau cun la pli gronda fontauna da lenn
Sin il cadruvi da Valendau, che stat sut protecziun naziunala, sesanfla la pli gronda fontauna da lenn dall’Europa. Tochen la mesadad dil 19avel tschentaner eran fontaunas da lenn negina raritad el Grischun, sias dimensiuns ein denton surprendentas: il begl ha ina lunghezia da ver 8 m, ina ladezia da ver 5 m ed ina capacitad da circa 15’000 liters. Tochen l’entschatta dil 20avel tschentaner era quei begl la suletta fontauna el vitg ed ella haveva ina funcziun sociala impurtonta sco liug da sentupada. Ins duvrava el era per buentar la biestga e per far lischiva ed ils affons fagevan termagls cun l’aua. Aunc oz fan ils affons la stad bugen bogn ella fontauna.
Sin la petga-fontauna paradescha ina figura entagliada en lenn colurau. La nixa miez niua ha ina nudaglia davos e porta ina capiala florentina. Ella fa ina pareta in tec schenada cun siu matg tulipanas enta maun.
Davart siu origin dat ei pliras historias: Ha in mercenari dall’Italia purtau ella el vitg? Ni eis ella vegnida entagliada el Grischun, denton tenor in model talian? Ina caussa ei franca: dapi igl onn 1760 protegia ella la fontauna imposanta e s’auda aschia tier las figuras da fontauna las pli originalas dalla Svizra.
Exposiziun davart la historia dil svilup dil vitg
Valendau vala sco object exemplaric per in svilup dil vitg orientau al futur. Dapi il fenadur 2022 dat in’exposiziun envesta ella historia dil vitg muntagnard e muossa co igl ei reussiu da sviluppar il vitg a moda persistenta.
Il vitg da Valendau ha ina historia interessanta ed ei oz ina perdetga exemplarica d’ina renovaziun dil vitg reussida. Differentas undas d’emigraziun e la depopulaziun corrispundenta han menau decennis alla liunga ad ina stagnaziun dil svilup. Grazia agl engaschi dallas habitontas e dils habitonts, dall’uniun Valendas Impuls e dil sustegn da numerusas persunas ed instituziuns ei il vitg da Valendau sesviluppaus ils davos onns en ina moda innovativa e persistenta. La populaziun crescha e las casas ed ils plazs s’empleneschan puspei cun veta.
Il maletg dil vitg da muntada naziunala cun sias casas patrizianas imposantas, la fontauna da lenn historica e la substanzia architectonica bein mantenida muossa a moda impressiunonta la historia agitada dil vitg. Il project «Valendas – Eine Ausstellung zur Entwicklung und Geschichte des Dorfes» envida indigenas ed indigens sco era hosps da s’approfundar ella veta ed ella lavur da mintgadi a Valendau e da capir co igl ei reussiu da far reviver il vitg. L’exposiziun ei vegnida realisada dall’uniun Valendas Impuls e dil Parc natural Beverin en collaboraziun cun gasser, derungs e Ludmila Seifert.
L’exposiziun ei aviarta mintga di dallas 9.00 tochen las 20.00.
Jooshuus
Freissen 7
7122 Valendau
Terraviva
Referenzen.
L’exposiziun faszinaturRaum Valendas
Products regiunals
Vitgs cun stizuns cun products dil bein puril ni specialitads fatgas en casa:
– Panaduz
– Brün
– Castrisch
– Fidaz
– Tumein
– Trin Mulin
– Turisch
– Valendau
Quels vitgs han ina stizun che porscha tut quei che Vus duvreis per Vies picnic, per far las cumissiuns dalla fin d’jamna ni semplamein per dar ina paterlada:
– Panaduz
– Tumein
– Trin Vitg
– Trin Mulin
– Flem
– Laax
– Sagogn
– Glion
– Versomi
– Valendau
Terraviva